Intensieve computerhouderij

Nicholas Carr heeft het weer voor elkaar. Zijn laatste boek “The Big Switch” heeft de tongen en pennen wereldwijd weer hevig in beroering gebracht. Het blad “Computable” stelt naar aanleiding van het oplaaiende debat weer eens openlijk de vraag “Wordt it een nutsmiddel net als de elektriciteitsvoorziening?”

Zelf was ik eigenlijk niet van plan om opnieuw aan dit debat mee te doen. Ik heb er hier al een keer over geschreven en toen was mijn boodschap al dat “IT” veel meer is dan alleen maar het opwekken van een betrouwbare informatiestroom. Wat dat betreft vind ik de argumenten van autoriteiten als Don Tapscott of Chris Verhoef veel overtuigender. Ik ben niet van mening veranderd. Toch heb ik er opnieuw over zitten peinzen.

Het debat

Nicolas Carr predikt de revolutie. Wat in een grijs verleden met stroom is gebeurd – van lokaal opgewekte stroom naar nutsvoorziening – zou nu met 'IT' gaan gebeuren. Gebruikersorganisaties zouden massaal tot het inzicht komen dat het “opwekken van IT” geen core business is en veel beter door een gespecialiseerd bedrijf zou kunnen gebeuren. Zo'n – wat ik noem – intensieve computerhouderij zou belangrijke schaalvoordelen met zich mee brengen, met een hogere betrouwbaarheid en een lagere prijs als onvermijdelijk resultaat. En wie zou dat nou niet willen? Het is niets nieuws. Het rijtje is even bekend als afgezaagd: Internet Service Providers, Application Service Providers, Outsourcing, trusted Business Service Providers, Software-as-a-service, Platform-as-a-service, the Cloud. En dan zie ik vast nog wel wat incarnaties van in essentie hetzelfde concept over het hoofd. Maar om nou te spreken over een revolutionaire verandering?

Tapscott heeft er al uitgebreid op gewezen dat IT niet alleen een “T”-gezicht heeft, maar ook een “I”-gezicht (“Why You Can't Take the "I" Out of IT”). Wanneer heeft u voor het laatst gelezen over een mislukt project vanwege een tekort aan computercapaciteit? Of vanwege een fout van een beheerder? Zet dat eens af tegen de projecten die op de klippen zijn gelopen door tekortschietend opdrachtgeverschap, mismanagement of fundamentele ontwerpfouten? Carr wil ons toch niet werkelijk laten geloven dat iedere SAP-implementatie alleen nog maar glansrijk kan slagen, alleen maar omdat SAP “uit de muur komt”? Of dat je voortaan probleemloos zou kunnen overschakelen van SAP op Oracle Fusion, omdat het toch uit dezelfde muur komt? Of zelfs dat je de verantwoordelijkheid voor zo'n operatie bij een externe provider zou willen beleggen? Dat valt toch in de verste verten niet te vergelijken met de switch van NUON naar Eneco?

Misschien is een vergelijking met de telecomindustrie wel veel meer op z'n plaats. Ook deze industrie is ontstaan als een nutsvoorziening. Telefoon komt gewoon uit de muur, of beter nog, uit de lucht, toch? Maar dat betekent nog níet automatisch dat geen enkel bedrijf zou hoeven te investeren in een éígen telefooncentrale! Als de telefoon een cruciaal bedrijfsmiddel is om je call-center te runnen, dan is het toch ook in economische zin volkomen gerechtvaardigd om daarin zelf te investeren? En zelfs als het zo zou zijn dat alle functionaliteit die je voor je call center nodig hebt “uit de muur” beschikbaar zou zijn, zou het dan ook maar een greintje minder ingewikkeld zijn om het voice-respons systeem goed in te richten, om de binnenkomende gesprekken goed te routeren en om de benodigde operator capaciteit goed in te plannen? Zou het voor zo'n grootschalige nutsvoorziening wel eenvoudiger zijn om nieuwe, concurrerende call-center technologie te implementeren? Of zouden zulke innovaties al snel smoren in complexiteit?

Om over te peinzen

Het lijkt mij dat er een reden moet zijn waarom veel computerintensieve bedrijven niet enthousiast inhaken op het idee van “IT uit de muur”. Zou het misschien zo kunnen zijn dat dit het simpele feit is dat “IT uit de muur” voor veel van die bedrijven geen reëel probleem oplost? Dat hun rekencentra grosso modo tenminste voor de bedrijfskritische systemen de huishouding behoorlijk op orde hebben? Immers, zou dit structureel niet het geval zijn, dan had men dit probleem immers al veel eerder op kunnen lossen; al was het maar via outsourcing.

En als je een goed lopend rekencentrum hebt, dan kan Carr wel voorrekenen dat dezelfde service goedkoper elders betrokken kan worden, maar dan houdt hij waarschijnlijk geen rekening met de desinvesteringen die daarmee gepaard gaan. Als je daar wel rekening mee houdt dan krijg je een business case niet zo makkelijk rond. Over hoeveel jaar is 'het rekencentrum' bij u afgeschreven?

Maar moet je eigenlijk wel rekencentra willen verplaatsen en concentreren, enkel en alleen om van schaalvoordelen gebruik te kunnen maken? Heeft u daar wel eens over nagedacht? Ik kom de laatste tijd niet meer zo vaak op een computervloer, dat geef ik grif toe, maar de keren dat ik er eens kom, dan valt het me iedere keer weer op dat het rekencentrum zo goed als uitgestorven is. Er is zelden iemand te bekennen. Waarom zou je ook? De systemen zijn prima op afstand te besturen en iets handmatigs als het verwisselen van tapes is al lang geleden gerobotiseerd.

Automatisch up- en downscalen kan met moderne virtualisatietechnologie best over de fysieke grenzen van rekencentra heen. Wat vroeger “uitwijk” werd genoemd, kan met moderne technologie geautomatiseerd worden door meerdere rekencentra met elkaar te verbinden. En op die manier kan onvoorzien onderhoud aan computersystemen best planbaar worden: er gaat iets stuk, je herrouteert de informatiestroom en je kunt een reparatie rustig uitvoeren terwijl het vliegtuig gewoon in de lucht blijft. En de overcapaciteit in het rekencentrum van het ene bedrijf kan – tegen een passende betaling, dat spreekt! – eenvoudigweg benut worden voor de capaciteitsbehoefte van een ander bedrijf. Met andere woorden: een virtuele cloud kan in principe net zo effectief zijn als een fysieke cloud. Maar het is wel veel makkelijker van de grond te krijgen! Bestaande capaciteit koppelen in plaats van afbreken en elders nieuw opbouwen. Dat is toch veel slimmer?

Daarom zou ik Carr willen vragen, is zo'n intensieve computerhouderij geen verstokt 20^ste eeuws denken? Zou je nou juist de computertechnologie van de 21^ste eeuw niet heel goed kunnen gebruiken om fysieke barrières te overwinnen? Om capaciteit te distribueren en alleen de activiteit te centraliseren? Is het niet de verdienste van het internet dat we tegenwoordig locatie-onafhankelijk kunnen werken, ook – of misschien wel juist – als IT-ers? Zou daar dan het debat niet over moeten gaan?

Deze overpeinzing is bedoeld om tot nadenken te stemmen. Het is de 11^de in een reeks bespiegelingen die op dit weblog gepubliceerd zal worden.