zondag 21 december 2008

Mijn voorspellingen voor 2009

Het is weer de tijd van het jaar om stil te staan bij de gebeurtenissen van het afgelopen jaar en vooruit te kijken naar de ontwikkelingen die op stapel staan. Vijf onorthodoxe voorspellingen om u gedegen voor te bereiden op hetgeen dat 2009 voor u in petto zal hebben.

Voorspelling 1: Google komt in 2009 met een eigen web-OS

Google heeft tot nu toe de financiële crisis voorbeeldig doorstaan. De populariteit van “gratis” is onverminderd hoog en er is vooralsnog geen reden om te twijfelen aan de toekomstbestendigheid van dit onorthodoxe business model. En mocht de nood aan de man komen, dan zijn er waarschijnlijk meer dan voldoende particulieren te vinden die bereid zijn om microbetalingen te doen voor waardevolle diensten.

Twee van de meest in het oog springende nieuwe diensten van Google in 2008 zijn Chrome – de browser die van de grond af aan opnieuw is ontworpen om als platform voor webapplicaties te kunnen dienen – en Android – het open source besturingssysteem voor smartphones. Wat zou er nou makkelijker zijn dan deze twee paden bij elkaar te brengen en een platform te maken voor webtops – slimme apparaten die het gemak van een telefoon combineren met de bedieningsmogelijkheden van een PC. En -last but not least- no Microsoft needed. De gemiddelde consument besteedt al een groot deel van zijn PC-tijd online, dus in een browser. Google heeft al een prima webgebaseerde vervanging voor de MS Office applicaties. Apple is vast niet te beroerd om iTunes op het nieuwe platform beschikbaar te stellen. En voor de overige applicaties komt er vast snel een Wine variant beschikbaar. Het is in elk geval goedkoper (vooralsnog gratis), hoogstwaarschijnlijk sneller (want geen legacy probleem) en in de beste Google tradities vast in tal van opzichten beter.

Voorspelling 2: Het web wordt in 2009 alweer opnieuw uitgevonden

Na het barsten van de internet bubble werd het web door velen doodverklaard. Geen droog brood mee te verdienen. Daar zou geen investeerder ooit meer intrappen. Hoe anders is het gelopen. Onder het wat pretentieloze motto “web 2.0” zijn tal van nieuwe initiatieven tot bloei gekomen. De consument is “prosument” geworden – hij consumeert niet alleen de informatie op het web, maar draag er ook actief aan bij. Amazon, Hyves, Youtube, Wikipedia, Marktplaats en Twitter zijn maar een paar van de namen die niet meer weg te denken zijn in de webwereld.

Al deze webdiensten zijn als eilanden in het universum van het internet ontwikkeld. De apartheid viert hoogtij. Als je gebruik maakt van Hyves dan kun je geen contact maken met iemand die op Facebook zit. LinkedIn en Plaxo zijn als telefoonnetwerken waar je alleen mensen kunt bellen die bij dezelfde maatschappij een abonnement hebben afgesloten. Maar ook Flickr en Picasa zijn gescheiden werelden. Wordpress en Blogger. Slideshare. En zo kan ik nog wel even doorgaan. En overal moet je weer een nieuw account aanmaken en overal moet je die gegevens bijhouden als er eens iets verandert.

Natuurlijk, er zijn al wat initiatieven om hier iets aan te doen. Peopleaggregator en Friendfeed bijvoorbeeld, of Shozu – speciaal voor de populaire iPhone. Op de keper beschouwd zijn dit niet veel meer dan goedbedoelde pogingen om verschillende sites “op de glasplaat” te integreren. Er zou zoveel meer en innovatiefs mogelijk zijn als we tot het inzicht zouden komen dat we de informatiebron en de applicatie radicaal van elkaar moeten scheiden. Als we in ons denken de gebruiker centraal zouden stellen in plaats van de provider. Beeld je eens een portaal in, dat je indeelt naar “gebruiksmomenten” – een tabje voor werk, een tabje voor familie, een tabje voor vrienden, een tabje voor golf, een tabje uitgaan, eentje voor vakantie en een tabje scuba duiken. En op elk tabje de relevante content – blogs, contacten, foto's, filmpjes, tweets, links – ongeacht uit welke bron ze afkomstig zijn. Collega's en vrienden waarmee je regelmatig golft staan broederlijk naast elkaar op de golfpagina, of zij hun gegevens nou op LinkedIn of op Myspace bijhouden. En mensen met wie je een keertje bent gaan skiën hoeven niet meteen toegang te krijgen tot alles wat je met je vrienden deelt. SOW. Het service oriented web. Houd die trend in de gaten.

Voorspelling 3: We blijven ook in 2009 vrolijk doordiscussiëren over de rol van architecten.

Als het laatste Landelijk Architectuur Congres iets heeft duidelijk gemaakt, dan is het wel dat er nog steeds enorm uiteenlopende interpretaties zijn van het begrip ArchITectuur, en de rol die er voor ArchITecten is weggelegd. De ene nestor verdedigt de stelling dat ArchITectuur alleen om beeldvorming gaat, liefst in de vorm van cartoons, en betitelt iedereen die met geformaliseerde modellen werkt als “engineer”. De andere keynote spreker beweert met evenveel stelligheid dat archITectuur uiteindelijk alleen om de “ilities” draait en stelt dat archITecten zich toch vooral niet met functionaliteit zouden moeten bemoeien. Nog weer anderen zijn in de loop van de afgelopen tien jaar afgehaakt en helemaal hun eigen gang gegaan.

Jammer toch, dat er in het wereldje nog niemand in staat is geweest om de verschillende meningen en belangen van al die verschillende professionals te verenigen. Iemand die het gemeenschappelijke belang van dat mooie vakgebied weet te vertegenwoordigen. En dat terwijl het overbruggen van tegenstellingen toch de core-business van archITecten zou moeten zijn...

Voorspelling 4: De opkomst van Infofluence

De verkiezing van Obama als the next POTUS is om meer dan één reden opmerkelijk geweest. Als geen ander is hij in staat geweest om de potentie van het web als communicatieplatform in te zetten in zijn campagne. Vanzelfsprekend wordt er op de campagnebureaus van de Nederlandse partijen nagedacht over de lessen die hieruit voor de volgende verkiezingen te trekken zijn. Maar ook bedrijven zouden er goed aan doen om eens stil te staan bij de verborgen potentie van hun webpresence.

Transparantie is een ingrijpende ontwikkeling die al langer gaande is en ook in 2009 verder om zich heen zal grijpen. Zie bijvoorbeeld mijn post over de toekomst van de assurantietussenpersonen. Transparantie heeft veel goede kanten. Het ene ziekenhuis is het ander niet. Als alle patiënten zouden weten hoe de prestaties van de verschillende ziekenhuizen verschillen, dan zou dit misschien pijnlijk zijn voor ziekenhuizen die niet zo best presteren, maar uiteindelijk zal het de kwaliteit van de ziekenzorg verbeteren. Een open markt is gebaat bij transparantie omdat consumenten dan een beter onderbouwde keuze kunnen maken.

Transparantie is typisch zo'n voorbeeld van een bedreiging die je als kans zou moeten zien. Zou de directie van de IJsselmeerziekenhuizen niet in een eerder stadium gedwongen zijn geweest om in te grijpen als algemeen bekend zou zijn geweest wat de direct betrokkenen al lang wisten? Zou het ziekenhuis er uiteindelijk niet bij gebaat zijn als er tijdig bijgestuurd zou zijn in plaats van toen het al te laat was? Zou het voor het vertrouwen van de patiënten in het ziekenhuis niet veel beter zijn geweest als het ziekenhuis openlijk had gecommuniceerd over de problemen én over de maatregelen die het had genomen om de problemen de baas te worden? Was het ziekenhuis niet te redden geweest als het bestuur het vertrouwen in het ziekenhuis niet had ondergraven?

Natuurlijk is het allemaal niet zo simpel. Ieder bedrijf dat zich kwetsbaar opstelt staat een stortvloed van acties van concurrenten en andere tegenstanders te wachten. Het is ook bepaald tegennatuurlijk om de vuile was buiten te hangen.

Het mooie van Obama is nou dat hij laat zien dat je ook in een smerige campagne informatie- en communicatietechnieken kunt inzetten die vertrouwen wekken. Dat consumenten niet zo dom en kortzichtig zijn als we soms wel eens geneigd zijn te denken. En dat je er goed aan kunt doen om het publiek bij het oplossen van je problemen te betrekken. En dat zouden bedrijven zich eens ter harte moeten nemen. Marketing is anno 2009 al lang geen eenrichtingsverkeer meer. Het gaat er steeds meer om klanten positief te beïnvloeden door hen op het juiste moment en via het juiste kanaal van de juiste informatie te voorzien. En natuurlijk om onjuiste informatie van concurrenten op het juiste moment en via het juiste kanaal te ontmaskeren.

Moet ik nog voorspellen dat bedrijven die beter zijn in deze infofluence in 2009 succesvoller zullen blijken dan de in zichzelf gekeerde concurrenten? En dat bedrijven die zich dit realiseren hard zullen gaan werken aan hun infofluency?

Voorspelling 5: Het netwerk is de professional

Je hebt geen glazen bol nodig om te voorspellen dat het klimaat voor IT-investeringen in 2009 ernstig zal bekoelen. Ook ik ga uit van de nodige ontslaggolven en faillissementen. En buiten de voorspelbare krantenkoppen om zullen ook de tienduizenden ZZP-ers het het komend lastig krijgen. Het mooie is dat er hierdoor een enorm potentieel vrijkomt voor reflectie en innovatie. Maak je maar op voor een golf aan nieuwe boeken, blogs en andere bewijzen van persoonlijke expertise. Oude contacten hervinden elkaar op de sociale netwerksites. Nieuwe groepen zullen op deze sites als paddenstoelen uit de grond schieten. En misschien, heel misschien komen er al de eerste tekenen van doelgroepnetwerksites.

Hoe dan ook, de trend van personal branding zal ook in Nederland meer en meer voelbaar worden. Ook een voornaam instituut als de Open Universiteit heeft trend al opgepikt. Het draait om zelfbewuste professionals, die zichzelf niet profileren als medewerker van een bedrijf, maar zichzelf onderscheiden als zelfstandige krachten met een eigen, unieke expertise. Op dit moment in hun loopbaan wenden zij deze expertise aan – en bouwen deze verder uit – in een bepaalde rol in een organisatie. Kijk maar naar de groeiende hoeveelheid boeken die hierover wordt gepubliceerd. Het is in 1997 begonnen met een artikel van de befaamde management goeroe Tom Peters. In 1999 publiceerde hij het boek “The Brand You 50 – Or: Fifty Ways to Transform Yourself from an 'Employee' into a Brand That Shouts Distinction, Commitment, and Passion!”.

Vergezocht en on-Nederlands? De tijd zal het leren.

Tenslotte

In één aspect zal 2009 hetzelfde zijn als alle voorgaande jaren. De meeste voorspellingen zullen weer geen rekening houden met de traagheid van de veranderingen. Er verandert namelijk helemaal niet zo veel in één jaar. Voor je het weet zit je alweer aan de oliebollen na te denken over de gebeurtenissen van 2009 en de voorspellingen voor 2010.

Ik sluit 2008 graag af met de wens dat 2009 hoe dan ook, ondanks alle sombere vooruitzichten, toch een bruisend en inspirerend jaar mag worden.