maandag 31 december 2007

Over ArchITecten

Bespiegeling

Mijn neefje van 14 moet binnenkort een profiel kiezen. Hij wil graag ingenieur worden, om later bruggen en tunnels te kunnen bouwen, dus zijn voorkeur gaat uit naar “Natuur en Techniek”. Zijn favoriete brug is die bij Millau. Hij heeft een machtig interessante reportage gezien op National Geographic Channel, en sindsdien weet hij het zeker.

Al toen hij nog een klein kereltje was, was hij gefascineerd door de bouw. Hij vond het machtig interessant om te zien hoe huizen werden gebouwd. “Huizenbouwer”, was dan ook steevast zijn antwoord als je hem vroeg wat hij wilde worden, later als hij groot was. Zoals dat dan in een familie gaat, probeerde oma hem uit te leggen dat het veel leuker is om architect te worden. “Dan kun je tenminste een heel mooi huis voor opa en oma ontwerpen”.

Iedereen lijkt een duidelijk beeld te hebben bij de vakken “bouwvakker”, “ingenieur” en “architect”. Het wordt met de paplepel ingegoten. Waarom is het dan dat iedereen volstrekt in verwarring raakt als je er het voorvoegsel “IT-” voorzet? Er worden binnen de branche met name heftige, vaak emotionele discussies gevoerd over het vak van archITect en het begrip archITectuur. Dat is toch raar?

Eén van mijn beste vrienden werkt als architect in de bouw. Het is altijd weer leuk om te horen hoe meeslepend hij kan vertellen over het clubhuis van de golfclub dat hij aan het bouwen is, een luxe appartementencomplex dat hij heeft gebouwd, of over de watertoren die hij had willen verbouwen tot een discotheek. Helaas wilde de gemeente op het laatste moment geen vergunning geven. Of neem die boerderij in Wassenaar, compleet verbouwd tot luxe landhuis, "zullen we daar even langsgaan?"... “Nee, die mensen vinden het juist hartstikke leuk om hun huis te laten zien; die zijn er minstens net zo trots op als ik”.

Architecten in de IT, archITecten dus, zijn maar zelden zo trots op de systemen die zij hebben gebouwd. Er wordt wat afgeklaagd over de fouten die bij de uitvoering zijn gemaakt, over de verouderde technologie die is gebruikt en over het gebrek aan visie van de opdrachtgevers om te willen investeren in archITectuur. En als archITecten al met trots praten, dan gaat het meestal over een poster of een powerpoint presentatie die zij hebben gemaakt. Is dat niet merkwaardig?

Om over te peinzen

En u? Hoe ziet uw portfolio er uit? Wat is uw grootste trots? Heeft u een map met succesverhalen verzameld, of een map met abstracte Visio plaatjes? Laat u uw potentiële klanten UML modellen zien? Of toch liever artist impressions, of werkende prototypes? Naar welke klant neemt u hen mee?

Deze overpeinzing is bedoeld om tot nadenken te stemmen. Het is de eerste in een reeks overpeinzingen die op dit weblog gepubliceerd zal worden.

2 opmerkingen:

Mark Tuente zei

Momenteel ben ik betrokken bij de verbouwing van een groot huis naar meerdere appartementen voor de verhuur in Duitsland. Eén van de acties is het plaatsen van een soort "toren" naast het gebouw met daarin een trappenhuis. Deze toren moet als toegang dienen voor de bovenwoning.

Het geheel is door een architect aan ons gepresenteerd (en verkocht) met een "artist's impression", een mooie bouwtekening, 3D walk-throughs etc. Vervolgens heeft een "Statiker" er een plan van gemaakt zodat het ding ook volgens de wetten van de statica blijft staan. Zeg maar een UML model...

Wat blijkt nu: er is geen goede samenwerking geweest tussen de twee architectuur partijen, waardoor het bouwplan niet bruikbaar is. De man van de statica heeft de toren voor een raampartij op de benedenverdieping gezet omdat daar het fundament geschikt is. De designing architect heeft de toren ergens willen hebben waar hij mooi staat, maar waar het fundament niet voldoet.

En wat is nu het ergste in deze situatie? Beide partijen hebben niet aan mij als klant en mijn requirements gedacht. Ik wil snel de verhuur starten om de kosten te kunnen dekken. Door deze fout loop ik nu echter weer 2 maanden vertraging op. 2 maanden later huur, 2 maanden die ik nooit meer kan inhalen.

Architectuur in de bouw kent meerdere functies, in ieder geval in Duitsland. Er zijn "Architekten", "Bauzeichner", "Statiker", noem maar op. Het is van belang dat al deze architectuurfuncties worden gecoördineerd, dat er regie over die disciplines ontstaat. Alleen dan kan een project tot een succesvol einde worden gebracht, waarbij "succes" altijd vanuit de klant moet worden gedefinieerd.

Mark Tuente
Business Architect Aquila

Frits Rietveld zei

Door het spel met de hoofdletters lijken 'architectuur' en 'archITectuur' hetzelfde woord. Maar er zijn nogal wat verschillen. Zo maar een paar:

Architectuur laat zich makkelijk visualiseren en heeft daarmee een hoge toegankelijkheid voor heel veel mensen. Daarbij denken ze niet voorzichtig in termen van views maar reageren vrij primair: mooi, wauw, saai, vreselijk.
Zulke reacties zul je op een archITectuur document niet gauw krijgen.

Architectuur wordt niet als 'abstract' beleefd. Moderne visualistaies als 'walk throughs' versterken dat effect. Hoe virtueel ook, mensen nemen het als concreet waar. Natuurlijk is dat het resultaat van oppervlakkig kijken. Veel mensen willen echter de diepte niet in.
ArchITectuur is echter - net als software - abstract. Veel mensen kunnen en willen daar niet veel mee. Maak het maar concreet ... Eerst zien ...

In veel mensen zit wel iets van een architect. Of het nu met zand aan het strand is, met hout in de garage of met stof voor een quilt, er wordt gedacht aan een compositie die tot stand moet komen. Maar het proces is veelal intuitief. Bij archITectuur is het juist nodig dat proces te expliciteren. En dat is knap lastig en veel minder leuk dan het gewoon doen.

De consequenties van een architectuur zijn vaak redelijk te overzien. Dient het het grote doel op een goede manier (utiliteit)? Lijkt het haalbaar en praktisch? Oogt het wat (subjectief esthetisch)? Ook dat is bij archITectuur veel moeilijker.
Al gaat het bij architectuur ook regelmatig mis (zie reactie Mark Tuente met zijn toren voor het raam).

Ik denk dat er ook wel verzet is tegen archITectuur vanwege hoge en vrij ongrijpbare ambities en een zeker nerd effect. Het exquise gezelschap wil zich wel even over het aardse geworstel rond een systeem buigen en er (eindelijk) wat gestructureerd licht op laten schijnen na al het ad hoc gefreubel.
En het vreemde is dat zo'n soort houding bij de architect nu juist wordt gewaardeerd. Verwachtingen als "Nu ga je wat zien ..." en reacties als "Dit zou je toch zelf nooit bedenken ..." of "Daar is over nagedacht ..." geven respect, erkenning, als meerdere zien aan. En in de bouw context lijkt dat nu juist geen probleem maar een pré.

Ligt het acceptatieprobleem van de archITect dan gewoon bij zijn gehoor?