Het jaar 2009 is in de archITectuurblogosfeer met vuurwerk begonnen. Anne Thomas Manes van de Burton Group heeft veel stof doen opwaaien met haar posting “SOA is Dead”. Zelfs de Automatiseringgids wijdt er een artikel aan. Sommige reacties waren instemmend, zoals die van David Linthicum, die in zijn podcast droogjes constateerde dat SOA al lang dood was en Anne Thomas alleen maar het tijdstip van overlijden heeft bepaald op 1 januari 2009. Anderen waren minder positief. De leukste titel was wat mij betreft SOA: Wanted Dead or Alive.
Het debat
Ik dacht Anne Thomas te kennen als een bedachtzame, vrij ingetogen persoonlijkheid. En ze is bepaald niet dom. Dat zij zoveel gedoe kon veroorzaken deed mij in eerste instantie de wenkbrauwen fronsen. Waar was de nuance gebleven? Een citaat:
"It's time to accept reality. SOA fatigue has turned into SOA disillusionment. Business people no longer believe that SOA will deliver spectacular benefits. 'SOA' has become a bad word. It must be removed from our vocabulary."
Niet zo gek dat mensen daarop geprikkeld reageren. Zeker de professionals die uit het SOA gedachtegoed hun inspiratie putten, dagelijks hun stinkende best doen en de laatste jaren aanzienlijke vooruitgang weten te boeken – met hier en daar zelfs spectaculaire resultaten.
Als je de hele posting leest en probeert te begrijpen wat Manes werkelijk bedoelt, dan wordt het beeld wat subtieler.
"SOA met its demise on January 1, 2009, when it was wiped out by the catastrophic impact of the economic recession. SOA is survived by its offspring: mashups, BPM, SaaS, Cloud Computing, and all other architectural approaches that depend on “services”."
Anne Thomas probeert dus juist vooruit te kijken naar de nieuwe trends. Al die trends bouwen voort op de principes van een service-geörienteerde architectuur. In die zin is SOA springlevend. Het verkoopt alleen niet meer als doel op zich, het is – hè hè, eindelijk! – een middel geworden om andere doelen, samen te vatten onder het motto 'beter, sneller én goedkoper', te bereiken.
Mijn idee
Ik ben een verklaard aanhanger van de stelling “een SOA kun je niet kopen”. In een eerdere posting heb ik mij al eens afkeurend uitgelaten over “vendor driven architecture”. Architectuur kan naar mijn mening pas duurzaam succesvol zijn als het hecht verbonden is met de strategie en de cultuur van de (extended) enterprise. Daarmee is iedere organisatie in zekere zin uniek. Het is dus goed dat leveranciers stoppen met het verkopen off-the-shelf 'architectuur'. Dat kan alleen maar teleurstellingen opleveren.
Het adopteren van SOA is een langjarig traject. Uit eigen ervaring weet ik dat een transitietijd van 7 jaar haalbaar is, in een niet al te complexe omgeving met goede en standvastige sturing. Dat was wel in een tijd dat er nog veel minder ervaring met het toepassen van SOA was en er nog veel minder technologische hulpmiddelen beschikbaar waren. De Enterprise Service Bus was nog niet eens beschreven. Wellicht dat het anno 2009 dus een tandje sneller zou kunnen. Aan de andere kant, als ik er nu op terugkijk, dan waren de lastigste veranderingen organisatorisch van aard. Het opbouwen en vasthouden van het vertrouwen dat het “in de toekomst” – na de nodige bloed, zweet en tranen – echt veel beter kan en zal gaan, is begrijpelijkerwijs moeilijk. Het vergt het soort missiewerk dat onvermijdelijk met een gezonde portie scepsis wordt ontvangen. Een sterke visie en een krachtig doorzettingsvermogen zijn even onmisbaar als de nodige tegenslagen voorspelbaar zijn. En veel meer praktisch advies dan de tegeltjeswijsheid dat het vieren van successen kan helpen om de moed erin te houden is er jammer genoeg niet voorhanden.
Waar het om draait is dat SOA een architectuurstijl is die daadwerkelijk kan helpen bij het beter beheersen van complexiteit in moderne, IT-intensieve organisaties. Ik ben nog steeds van mening dat het op de weg van de verklaarde tegenstanders van SOA ligt om een reëel alternatief te schetsen. Terug naar vroeger is daarbij wat mij betreft geen serieuze optie. Want de ervaringen uit het verleden hebben toch afdoende aangetoond dat de kachelpijparchitectuur, de archipelarchitectuur en de data-geörienteerde architectuur uiteindelijk tot een haast onontwarbare kluwen aan onderlinge afhankelijkheden leiden – met alle verstorende en verstarrende effecten van dien.
Een complexe enterprise architectuur is complex om te besturen – en in de overgangsfase van de bestaande naar de nieuwe architectuur geldt dit des te sterker. Daarbij moet echter bedacht worden dat SOA de beste kans is om het enterprise niveau überhaupt bestuurbaar te maken. Het falen van SOA initiatieven is imho vaak een indicatie van een gebrekkige besturing – en veel minder van gebrekkige technologie. Architecten hebben primair de taak om het ontwerp van een SOA in goede banen te leiden – moeilijk zat. Het kan echter geen kwaad om ook vanuit de verantwoordelijkheid van de architect de bestuurders op hun cruciale rol te wijzen en ze waar mogelijk met raad en daad bij te staan bij het invullen van hun verantwoordelijkheid.
Blijf dus ook in 2009 werken aan het flexibiliseren en rationaliseren van uw business- en IT-landschap en blijf vooral ook pleiten voor een slimmere besturing van de evolutie van die landschappen.
De leveranciers zullen de boodschap van Anne Thomas vast vertalen in een nieuwe stortvloed van overgehypte instant-oplossingen. Laten we hopen dat daar nou eens met de gepaste scepsis naar gekeken wordt...
In deze kwestie wordt een actueel thema op een scherpe manier geanalyseerd. Het is de 14de in een reeks die op dit weblog gepubliceerd zal worden.
Posts
